“PINAKASALAN KO SIYA DAHIL SA UTANG NG AMA KO — PERO NANG NATUTUNAN KO NA SIYANG MAHALIN, DOON NAMAN SIYA BUMALIK SA BABAENG MINAHAL NIYA NOON.”
Si Isabelle Ramos, 25 anyos, ay isang simpleng dalagang lumaki sa Batangas.
Lumaki siyang puno ng pangarap, ngunit isang gabi, gumuho ang lahat.
Ang ama niyang si Mang Nestor, isang dating negosyante, ay nalubog sa utang matapos malugi ang tindahan nila.
Sa bawat buwang lumilipas, lumalaki ang interes — at unti-unti ring nauupos ang pag-asa.
Hanggang isang araw, may dumating na lalaking hindi nila inaasahan: Alexander Tan, 32 anyos — anak ng mayamang negosyanteng pinagkakautangan nila.
Matikas. Tahimik. Ngunit malamig ang mga mata.
At sa likod ng kanyang tikas, may sugat na hindi nakikita: iniwan siya ng babaeng minahal niya noon.
“Ginoo… babayaran ko po kahit paunti-unti,” pagmamakaawa ni Mang Nestor.
“Hindi ko kailangan ng pera ninyo,” malamig na sagot ni Alexander.
“Isang kondisyon lang — ang anak mong si Isabelle… siya ang gusto kong pakasalan.”
At sa sandaling iyon, tila tumigil ang mundo ni Isabelle.
“Papa, hindi ko siya mahal… hindi ko nga siya kilala!”
Ngunit umiiyak lang ang kanyang ama.
“Anak… kung hindi mo gagawin, mawawala lahat. Wala na tayong matitirhan.”
Sa simbahan, sa ilalim ng mapurol na liwanag, ikinasal silang dalawa.
Walang musika. Walang tawa.
Tanging hikbi ni Isabelle ang umalingawngaw sa katahimikan.
“Congratulations,” malamig na sabi ni Alexander.
“Simula ngayon… Mrs. Tan ka na.”
Hindi ito isang kasal ng dalawang pusong nagmamahalan —
kundi isang kontratang binayaran ng sakripisyo at luha.
Lumipas ang mga araw na puno ng lamig at katahimikan.
Magkahiwalay silang silid. Magkaibang mundo sa iisang bahay.
Ang tanging pag-uusap ay tungkol sa oras ng pagkain o mga bayarin.
Ngunit unti-unti, nakikita ni Isabelle ang hindi nakikita ng iba —
ang kabaitan sa likod ng malamig na tinig.
Ang paraan ng pagtimpla niya ng kape tuwing umaga,
ang pag-iwan ng payong sa lamesa kapag umuulan,
at ang tahimik niyang pagtulong sa amang may sakit nang walang pasabi.
Isang gabi, sa hapag na matagal nang tahimik, nagsalita si Isabelle.
“Hindi ko pa rin alam kung bakit ako.”
Ngumiti si Alexander — mapait, ngunit totoo.
“Kasi gusto kong makalimot. Akala ko, kaya kitang ipalit sa babaeng iniwan ako.”
Tahimik si Isabelle. Pero sa ilalim ng lampara,
naramdaman niyang may pader sa puso niyang unti-unting bumabagsak.
Hindi niya alam kung kailan — pero nagsimula siyang mahulog sa lalaking hindi niya pinili.
Sa paglipas ng mga buwan, lumambot ang puso ni Alexander.
Natuto siyang ngumiti, tumawa, magkwento.
At minsang tinawag niya si Isabelle sa hapag,
“Isabelle, halika. Kumain tayo.”
Hindi na “Mrs. Tan.”
At sa simpleng pagtawag na iyon — parang may sumabog na liwanag sa dibdib niya.
Sa ilalim ng mga bituin, bumulong si Isabelle sa sarili:
“Ngayon ko lang naramdaman kung paano mahalin — kahit sa kasal na hindi ko pinili.”
Ngunit gaya ng lahat ng pag-ibig na huli nang dumating,
dumating din ang araw ng pagsubok.
Isang umaga, dumating si Clara — ang babaeng iniwan ni Alexander apat na taon na ang nakalipas.
Maganda pa rin. Maaliwalas. May dalang pangungulila sa mga mata.
“Alex… I was wrong. I never stopped loving you.”
Tahimik si Isabelle.
Habang tinitingnan niya ang asawa, nakita niya ang pagkislap ng alaala sa mga mata nito.
Kinabukasan, hindi umuwi si Alexander.
Magdamag siyang naghintay.
Habang bumubuhos ang ulan sa labas,
tanging ang tulo ng ulan sa bubong at ang pintig ng pusong sugatan ang naririnig niya.
Kinabukasan, lumabas ang balita —
si Alexander at si Clara, magkasamang dumalo sa charity event.
Magkahawak kamay. Magkatinginan.
At sa harap ng TV, tuluyang bumigay ang mga luha ni Isabelle.
“Hindi pala sapat ang pagmamahal ko… kasi huli na ako dumating.”
Kinabukasan, iniwan niya ang bahay.
Ngunit bago siya umalis, nagsulat siya ng liham —
isang liham na puno ng sakit, pasasalamat, at katapangan.
“Alex, salamat sa mga gabing pinaniwala mo akong mahalaga ako.
Pero hindi ko kayang maging tagapuno ng sugat ng iba.
Mahal kita — pero kailangan kong mahalin din ang sarili ko.”
Bumalik siya sa Batangas, nagturo sa mga bata.
Bawat ngiti ng mga bata ay paalala na may mga bagay na kayang gamutin ng oras.
Sa kanyang journal, gabi-gabi niyang sinusulat:
“Ang pag-ibig, hindi laging kailangan manatili.
Minsan, sapat na dumaan siya — para ipaalala na kaya mo ring magmahal nang buo.”
Isang taon ang lumipas.
Habang nagtuturo si Isabelle, may dumating na lalaking nakaputing polo, may dalang bulaklak at mga matang pagod.
Si Alexander.
“Isabelle… iniwan ko si Clara. Hindi ko na kayang lokohin ang sarili ko.
Hindi ko alam kung kailan nagsimula, pero minahal na kita — higit pa sa akala ko.”
Tahimik si Isabelle.
Pinanood niya ang mga batang naglalaro sa labas — inosente, masaya, malaya.
“Alex,” mahinahon niyang sabi, “natuto akong magpatawad.
Pero may mga sugat na kailangan munang maghilom bago muling yakapin.”
Ngumiti siya, ngunit may mga luhang pumapatak.
“Kung talagang mahal mo ako, huwag mong pilitin.
Bumalik ka kapag handa ka nang magmahal — hindi para kalimutan, kundi para magsimula muli.”
Dalawang taon ang lumipas.
Sa parehong simbahan kung saan sila unang ikinasal —
ngayon, walang utang, walang luha, walang galit.
Tanging dalawang pusong naghilom ang muling nagsumpaan.
Habang naglalakad si Isabelle sa aisle,
nakangiti si Alexander, hindi na malamig, kundi totoo.
At sa altar, magkahawak ang kanilang mga kamay, magkapantay, magkapantig.
“Ngayon,” bulong ni Isabelle,
“ito na ang kasal na pinili ng puso ko.”
