𝗛𝗜𝗡𝗗𝗜 𝗞𝗢 𝗔𝗞𝗔𝗟𝗔𝗜𝗡 𝗡𝗚𝗔 𝗡𝗚𝗜𝗡𝗜𝗡𝗚𝗜𝗧𝗔 𝗞𝗢 𝗡𝗚 𝗜𝗦𝗔𝗡𝗚 𝗕𝗔𝗧𝗔 𝗦𝗔 𝗨𝗟𝗔𝗡 𝗔𝗡𝗚 𝗧𝗨𝗧𝗨𝗟𝗔𝗗 𝗡𝗚 𝗣𝗔𝗚𝗕𝗔𝗕𝗔𝗚𝗢 𝗡𝗚 𝗕𝗨𝗛𝗔𝗬 𝗞𝗢

𝗛𝗜𝗡𝗗𝗜 𝗞𝗢 𝗔𝗞𝗔𝗟𝗔𝗜𝗡 𝗡𝗚𝗔 𝗡𝗚𝗜𝗡𝗜𝗡𝗚𝗜𝗧𝗔 𝗞𝗢 𝗡𝗚 𝗜𝗦𝗔𝗡𝗚 𝗕𝗔𝗧𝗔 𝗦𝗔 𝗨𝗟𝗔𝗡 𝗔𝗡𝗚 𝗧𝗨𝗧𝗨𝗟𝗔𝗗 𝗡𝗚 𝗣𝗔𝗚𝗕𝗔𝗕𝗔𝗚𝗢 𝗡𝗚 𝗕𝗨𝗛𝗔𝗬 𝗞𝗢

Ako si Ethan, 34, isang abogadong laging inuuna ang trabaho kaysa sa sarili. Sa loob ng siyam na taon, hinayaan kong kainin ako ng ambisyon—kliyente, kaso, pera, promosyon—paulit-ulit lang ang ikot ng araw ko. Wala akong oras para sa pamilya. Wala akong oras para magmahal.

Ang tanging kasama ko ay katahimikan sa mamahaling condo at ang malamig na gabi na puno ng email notifications.

Hanggang sa isang araw… bumuhos ang napakalakas na ulan sa siyudad. Nasira ang trapiko, bumaha, at nagka-emergency sa opisina. Tinext ako ng boss ko: “Umalis ka na, delikado na ang biyahe.”

Bitbit ang briefcase, tumakbo ako palabas. Basang-basa, walang payong. Galit ako sa mundo—sa ulan, sa buhay, sa lahat. Hanggang sa may narinig akong mahina ngunit masakit sa puso…

Isang batang umiiyak.

Sa may gilid ng eskinita, nakakulong sa malamig na bakod, may batang babae na nanginginig sa tubig-baha. Naka-coat siya na lumang-luma na, at ang maliit niyang backpack ay nakalublob sa putik.

“Miss? Okay ka lang?” tanong ko, kumakahol ang boses sa lamig.

Hindi siya sumagot. Tuloy lang siya sa pag-iyak habang yakap-yakap ang sarili niya. Ang luha niya, halong ulan na, tumutulo sa pisngi.

Lumuhod ako sa harap niya. “Nasaan ang magulang mo?”

Umiling siya. Mas lalo siyang umiyak. Parang sumabog ang puso ko.

“A-ako po—nawawala sila,” pabulong niyang sabi. “Hinahanap ko po si Mama. Hindi na po siya bumalik.”

Mag-isa. Sa gitna ng baha. Walang nakakakita sa kanya kundi ako.

Hindi ko alam anong pumasok sa isip ko, pero bigla ko siyang hinawakan sa kamay. Napakalamig. Nanginginig.

“Wala kang dapat katakutan,” sabi ko. “Hahanapin natin sila. Hindi kita iiwan.”

Napatitig siya sa akin—mata ng batang basag na ang tiwala sa mundo, pero pilit humahanap ng kakapitan.

“Totoo po?”

“Totoo.”

At doon siya biglang sumubsob sa dibdib ko, umiiyak nang walang preno. Narinig ko ang mga hikbi na parang sigaw ng taong sobrang takot. Para siyang anak na humihingi lang ng yakap… pero walang sumasalo.

Hinawakan ko siya nang mahigpit. At sa unang pagkakataon sa mahabang panahon… may yakap akong hindi trabaho ang kapalit.

Dinala ko siya sa loob ng kotse ko para uminit. Nanginginig pa rin siya at takot na takot. Kinuha ko ang jacket ko at inakbayan siya.

“Ano’ng pangalan mo?” tanong ko habang inaabot ang tubig.

“Lia.”

“Mahirap ba kayong magkita ni Mama?”

“Um… mayroon po kasi siyang sakit.” Nagkagat-labi siya at tumulo ang luha. “Madalas po siyang nahihilo at natutumba. Ngayon po, sabi niya sandali lang siyang bibili ng gamot… hindi na po siya nakabalik.”

Parang tinusok ako sa puso. Ang mga araw ko sa ospital noong nawala ang tatay ko—bumalik lahat sa isip ko.

“Hayaan mo, tutulungan kita,” pangako ko.

Nilibot namin ang bawat kanto ng lugar. Tinatanong ang mga tao kung may babaeng naghahanap ng bata. Basang-basa pa rin ang mga damit ko. Pero mas mahalaga ang batang kasama ko.

Hanggang sa sa isang maliit na waiting shed—may babaeng nakaupo, nakatakip ang mukha, madungis, nanginginig.

“Ma…” bulong ni Lia.

Tumakbo siya papunta sa kanya. Nagyakapan sila nang buong higpit na parang ayaw nilang muli pang magkahiwalay.

“Salamat po—salamat po, Sir…” umiiyak na sabi ng ina ni Lia habang yakap ang kanyang anak.

Ngumiti lang ako, pero sa loob-loob ko, ako dapat ang magpasalamat. Dahil sa ilang oras na nakasama ko ang batang ito—para akong nagising.

“May utang kami sa’yo,” sabi ng ina ni Lia. “Paano ka namin mababayaran?”

Umiling ako. “Hindi po kailangan. Ang mahalaga ligtas kayo.”

Ngunit bago sila umalis, muling yumakap si Lia sa akin.

“Tito Ethan…” tawag niya. “…kayo na lang po sana ang Papa ko.”

Parang tumigil ang mundo. Hindi ko alam kung ano ang sasabihin. Hindi ko alam kung bakit niya nasabi iyon. Pero ramdam ko ang bigat ng pangungusap na iyon—hinihiling niya ang isang bagay na hindi niya nakuha kailanman: isang ama.

Niyuko ko ang ulo ko at marahang hinaplos ang buhok niya.

“Magiging okay ka, Lia. Susuporta ako hangga’t kaya ko.”

Simula nang gabing iyon, hindi ko na sila iniwan. Tinulungan ko silang makahanap ng mas maayos na matutuluyan. Tinulungan ko si Mama niya sa mga papeles, sa trabaho, sa gamot. At si Lia—sinamahan ko tuwing Sunday, nag-aral kami ng ABC, at nag-drawing sa park na walang ulan.

Isang araw, habang naglalakad kami pauwi…

“Tito Ethan?”
“Hmm?”
“Kailan po kaya makukumpleto ang pamilya namin?”

Napangiti ako. Tumingala ako sa langit.

Hindi ko alam kung kailan.
Pero alam ko na ngayon—

May bago akong dahilan para mabuhay.

Hindi na pera. Hindi na promosyon. Hindi na tagumpay na walang kahati.

Kung minsan, kailangan mo lang mahanap sa ulan ang batang magpapaalala sa’yo…

na mas mahalagang maging mabuting tao kaysa maging matagumpay na tao.